Sarmatyzmem określamy swoistą ideologię oraz kulturę, która charakteryzowała polską szlachtę na przełomie XVII i XVIII wieku. Nic więc dziwnego, że sarmatyzm swym zasięgiem objął również dziedziny sztuki, w tym literaturę. Termin pochodzi od nazwy starożytnej koczowniczej grupy – Sarmatów, którzy słynęli ze swojej waleczności. Lud ten stał się dla polskiej szlachty symbolem przodków.
Sarmatyzm rozwijał się przede wszystkim w epoce saskiej, czyli w latach 1697-1764. Charakteryzuje go silna patetyczność wypowiedzi, ponadto w dziełach sarmackiej literatury bardzo często używano wyrazów obcego pochodzenia, najczęściej łacińskiego, czyli tzw. makaronizmów. W sarmatyzmie dominuje konserwatyzm i tradycjonalizm. W utworach poetyckich i prozatorskich tego stylu widoczne jest silne przywiązanie do religii oraz krytyka jakichkolwiek zmian.
Do przedstawicieli nurtu sarmackiego zaliczyć należy wielu wybitnych polskich artystów, najważniejszymi są Jan Chryzostom Pasek („Pamiętniki”) oraz Wacław Potocki („Transakcja wojny chocimskiej”). Ponadto utwory w tej konwencji tworzyli Ignacy Krasicki, Franciszek Zabłocki, Stanisław Staszic, Julian Ursyn Niemcewicz, Franciszek Salezy Jegierski oraz Franciszek Dionizy Kniaźnin. Jednakże sarmatyzm cały czas odgrywa silną rolę w polskiej literaturze. Wielu późniejszych pisarzy i poetów czerpało inspiracje z tej ideologii. Cały czas widać wiele odwołań do sarmatyzmu w relatywnie współczesnych utworach literackich.
Zostaw komentarz