W okresie od 1740 do 1822 roku na ziemiach polskich rozwija się literatura oświecenia. Została zapoczątkowana za czasów Augusta III. Wówczas kraj wyniszczany był przez konflikty zbrojne oraz wewnętrzną anarchię. Silny wpływ Rosji znacząco spowolnił rozwój oświecenia na polskich ziemiach.
Okres panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego był bardzo owocny dla polskiej literatury. Władca jako mecenas sztuki silnie wspierał artystów. Istotnym wydarzeniem było także powołanie w 1765 roku czasopisma „Monitor”, gdzie zamieszczano informacje propagujące reformowanie państwa. Natomiast specjalnie na słynne „obiady czwartkowe” przygotowywano pismo „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”, gdzie zamieszczano dzieła współczesnych poetów.
to przede wszystkim poezja. Najsłynniejszym poetą tego okresu był Ignacy Krasicki. Stworzył on serie bajek, czyli krótkich utworów pisanych wierszem, zawierających morał. Zasłynął również dzięki swoim satyrom, w których naśmiewał się z wad polskiej szlachty (np. „Pijaństwo”,” Żona modna”). Wiele słów krytyki i zachwytu wywołał poemat heroikomiczny „Monachomachia”, za pomocą którego Krasicki ośmieszył polskich zakonników.
Innym znanym poetą w epoce oświecenia był Franciszek Karpiński. Tworzył głównie pieśni miłosne i sielanki. W jego twórczości nie brakuje także utworów religijnych oraz patriotycznych. Kolejnym poetą był Franciszek Dionizy Kniaźnin, propagator staropolskiej tradycji oraz twórca dzieł patriotycznych. W okresie oświecenia tworzyli także:
Oświecenie to też okresu funkcjonowania Teatru Narodowego. Jednym z popularniejszych dramaturgów w tym czasie był Franciszek Bohomolec, który jest autorem dzieł prokrólewskich, np. „Pan dobry”. Kolejnym wybitnym twórcą był Franciszek Ksawery Zabłocki, który zasłynął dzięki utworowi „Sarmatyzm”.
W czasie oświecania powstało wiele tekstów o tematyce politycznej, dotyczących konieczności przeprowadzenia reform w Rzeczpospolitej. W tym wypadku wymienić należy koniecznie Hugo Kołłątaja, Stanisława Staszica oraz Franciszka Salezego Jezierskiego. Literatura natomiast kojarzy się głównie z powieścią Ignacego Krasickiego pt. „Mikołaja Doświadczyńskiego Przypadki”.
W dobie późniejszego oświecania zasłynął Józef Wybicki, tworząc hymn polski, czyli „Pieśń legionów polskich” we Włoszech. W kolejnych latach do kanonu polskich artystów weszli Kajetan Koźmian oraz Stanisław Kostka Potocki. Dużym zainteresowaniem cieszyła się też twórczość Marii Wirtemberskiej, zwłaszcza dzieło pt. „Malwina” i utwór Kazimierza Brodzińskiego – „O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej”.
Zostaw komentarz