Klasycyzm jako prąd literacki pojawił się już w XVI w. we Włoszech, zaś rozwinął się we Francji w kolejnym stuleciu. Powrócił także w epoce oświecenia (XVIII w.).
Klasycyzm nawiązywał do antyku oraz łączących się z nim przekonań o uniwersalności antycznych wzorców. Jako główny prąd artystyczny Oświecenia wyznaczał on utylitarne cele poezji. Stawiał on przed literaturą zadania moralizatorsko-dydaktyczne. Według klasycystów słowa posiadały wielką rolę jako narzędzia oddziaływania na społeczeństwo. W formie dzieł literackich obowiązywała zasada decorum.
Estetyka klasycyzmu zakładała:
Pisarz klasycystyczny musiał naśladować naturę i kierować się zasadami dobrego smaku oraz przyjętymi normami obyczajowymi. Jego dzieło miało spełniać warunek stosowności. W literaturze klasycystycznej podmiot liryczny był bezosobowym, rozumnym obserwatorem.
Klasycyzm francuski łączył się z racjonalizmem. Był scaleniem piękna (występującego w naturze zgodnie z teorią mimesis) oraz prawdy z trwałymi wartościami wyrażanymi przez rozum. Klasycyzm nawoływał do naśladowania natury, która jest doskonała. Według niego rozum musi kontrolować fantazję i wyobraźnię.
W Polsce klasycyzm narodził się w połowie XVIII wieku wśród pisarzy okresu stanisławowskiego. Zaś w pierwszym 30-leciu XIX w. zaistniał tzw. klasycyzm warszawski (klasycyzm postanisławowski), zwany też czasem „pseudoklasycyzmem”. Polska literatura klasycystyczna była silnie powiązana z problematyką polityczną. Głównymi ośrodkami klasycyzmu w Polsce były Warszawa i Puławy.
Przedstawicielami nurtu klasycystycznego w literaturze oświecenia byli: A. Feliński, K. Koźmian, L. Osiński, J. Śniadecki.
Kodeks klasycyzmu, czyli „Sztukę poetycką” stworzył Nicolas Boileau, zaś F. K. Dmochowski poetykę normatywną w postaci „Sztuki rymotwórczej”.
Zostaw komentarz