Antyk jako epoka literacka obejmuje czasy od około 5000 lat p.n.e. – 4000 lat p.n.e. do roku 476 (upadek Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego).
Literatura antyku pojawiła się najpierw w Grecji i dzieliła się na okresy:
– Homer – eposy: „Iliada” i „Odyseja”, napisane heksametrem daktylicznym z użyciem rozbudowanych porównań (homeryckich) i stałych epitetów. Świat przedstawiony jest odbiciem świata, w jaki wierzyli Grecy – pełnego bóstw i herosów.
– Hezjod – eposy: kosmologiczny – „Teogonia” (geneza świata, ludzkości), genealogiczny – „Katalog niewiast” (początki rodów wywodzących się ze związków bogów i śmiertelniczek) oraz dydaktyczny – „Prace i dnie” (życie na wsi).
– Safona – bardzo osobista poezja i poruszająca tematy: miłości, przyjaźni, natury. Poetka stworzyła tak zwaną strofę saficką, mającą trzy jedenastosylabowe wersy i jeden pięciosylabowy.
– Tyrtajos – stworzył tzw. poezję tyrtejską, zagrzewającą do boju i sławiącą bohaterstwo. Pisał także elegie wojenne.
– Anakreont – w jego twórczości zawarta jest sławiąca zabawę i radość filozofia epikurejska. Pisał elegie i pieśni liryczne.
– Pindar – w swoich wierszach wychwalał zwycięzców Igrzysk Olimpijskich.
– Symonides – pisał peany, pieśni choralne i dytyramby. Twórca epigramatu termopilskiego.
– Ajschylos – twórca m.in. „Prometeusza skowanego” i „Orestei”. Wprowadził na scenę drugiego aktora.
– Sofokles – twórca m.in. „Antygony” i „Króla Edypa”. Wprowadził trzeciego aktora; kładł duży nacisk na wewnętrzne przeżycia swoich bohaterów.
– Eurypides – dramaty m.in. „Elektra” czy „Medea”. Jego bohaterowie byli zwykłymi ludźmi.
– Arystofanes – komedie: „Chmury” (ośmieszył Sokratesa) czy „Ptaki” (wyśmiał demokrację ateńską).
– Teokryt – autor poezji pastoralnej oraz sztuk teatralnych opisujących życie na wsi.
– Kallimach – pisał elegie (np. „Przyczyny”).
W starożytnym Rzymie tworzyli:
– Horacy – największy poeta liryczny; pisał ody, satyry, pieśni patriotyczne.
– Owidiusz – twórca elegii i „Przemian”.
– Wergiliusz – pisał sielanki; twórca „Bukolik” oraz “Eneidy”, epopei wzorowanej na “Iliadzie” Homera.
– Terencjusz – komediopisarz; „Eunuch”, „Teściowa”.
– Cyceron – twórca znakomitych mów.
Ideologia starożytnej Grecji i antycznego Rzymu opiera się na mitologii, czyli systemie wierzeń i mitów. Tłumaczyły one m.in. historię powstania świata czy bogów, prawa przyrody.
Z narodzinami chrześcijaństwa europejskiego związany jest tzw. antyk chrześcijański. Opierał się on na wierze w jednego Boga – Jahwe. Za świętą księgę chrześcijan uważa się Biblię, czyli Stary i Nowy Testament.
Starożytność dała początek kierunkowi zwanego klasycyzmem, który naśladował antyczne wzory, tj. doskonałe (z łac. classicus – pierwszorzędny).
Zostaw komentarz